Oświata staję się coraz bardziej rynkowa i zjawisko to będzie się nasilać. Zmiany jakie zaistniały w oświacie to między innymi:
- Wpływ rodziców i środowiska na szkołę.
- Różnorodność źródeł finansowania szkoły.
- Różnorodność oferty edukacyjnej.
- Swoboda programowa.
- Konkurencja między placówkami oświatowymi.
- Swoboda w planowaniu pracy placówki.
- Podejmowanie działań w kierunku diagnozowania i podnoszenia jakości pracy w placówce.
Wpływ rodziców i środowiska na szkołę.
Wprowadzenie samorządności w oświacie spowodowało, że lokalne władze nabrały przekonania, że ponoszą odpowiedzialność za funkcjonowanie szkoły. Również rodzice dzisiejszej szkoły mają szerokie uprawnienia i kompetencje. Współuczestniczą w planowaniu pracy, opiniują regulaminy, poprawki do statutu, mają prawo wnioskować o ocenę pracy nauczyciela itp. Ich kompetencje określone są przepisami prawa. Inne są więc zadania współczesnego dyrektora w tym zakresie. Musi więc pozyskiwać do współpracy rodziców, mieć w nich wsparcie, dbać o spełnienie ich oczekiwań. Musi tak współpracować z rodzicami i lokalnymi władzami, aby wspólpraca przynosiła jak najwięcej korzyści dla uczniów.
Różnorodność źródeł finansowania szkoły.
Podstawowe źródła finansowania szkoły to:
- Budżet państwa.
- Samorządy.
- Środki pozyskiwane przez szkołę.
- Środki z funduszy unijnych.
- Środki własne rodziców.
I tu stoją ogromne zadania przed współczesnym dyrektorem. Jak pozyskać środki na realizację przedsięwzięć? Dyrektor nie powinien rezygnować z realizacji planów z powodu braku środków, lecz powinien podejmowac dzaiłania, aby je pozyskać. To ważne zadanie menedżerskie.
Różnorodność oferty edukacyjnej.
Dzisiejsza szkoła musi dostosować swoją ofertę edukacyjną do potrzeb ucznia i środowiska. Kolejne więc zadanie współczesnego dyrektora to rozpoznanie tych potrzeb i stworzenie placówki, która spełni te oczekiwania. Tworzenie nowych profili, specjalności, wdrażanie nowych programów i projektów. To dyrektor odpowiedzialny jest za wewnętrzny kształt szkoły.
Swoboda programowa.
Obowiązująca jest tylko podstawa programowa. Nauczyciel ma dowolność w doborze programu, podręczników, metod pracy itp. Ta zmiana dotyczy dyrektora nie tylko z tego względu, że jest również nauczycielem, ale dyrektor musi czuwać nad wyborami dokonanymi przez nauczycieli, musi dokonywać diagnoz dotyczących efektów pracy dydaktycznej i wychowawczej. Dyrektor musi wspierać nauczyciela w procesie dydaktycznym i wychowawczym, musi tak pokierować pracą zespołów przedmiotowych, żeby wytworzyć system wsparcia wśród nauczycieli, wzajemnej wymiany doświadczeń i wspólnego podejmowania decyzji. Szkoła bowiem jest instytucją pracy zespołowej.Ten obszar wymaga więc od dyrektora innego spojrzenia na system kształcenia w szkole, oczekuje wiedzy z zakresu szeroko pojętej pedagogiki.
Konkurencja między placówkami.
Szkoły odnotowują spadek liczby uczniów ze względu na niż demograficzny. Chcąc się utrzymać na rynku muszą „zawalczyć” więc o ucznia. Szkoła musi być placówką konkurencyjną. Musi być inna od innych – lepsza. Lepsza pod względem wyników nauczania, oferty edukacyjnej, realizacji programów autorskich. Musi mieć swoja specyfikę i klimat. To wszystko wymaga od dyrektora podejmowania szeregu działań usprawniających pracę szkoły, kształtujących jej pozytywny wizerunek w środowisku i działań promujących placówkę. W tym obszarze pracy dyrektora znajdą się również działania mające na celu motywowanie zespołu nauczycieli do twórczej pracy.
Swoboda w planowaniu pracy placówki.
Dyrektor musi mieć pomysł na swoją placówkę. Nie może bać się zmian i nowych wyzwań. Każdy dzień pracy powinien zbliżać go do realizacji określonych celów. Musi myśleć i pracować nowocześnie tzn. realizować cele. Nie może tylko załatwiać „wszystkich pilnych i ważnych spraw”, lecz przede wszystkim realizować cele, a oprócz tego załatwiać „wszystko co pilne”. Czy ten dzień zbliżył mnie do realizacji celu? To bardzo ważne pytanie dyrektora. Jeżeli nie zbliża – to po prostu „tuptamy” w miejscu. Jak widać ten obszar wymaga od dyrektora zupełnie innych kompetencji.
Podejmowanie działań w kierunku diagnozowania pracy i podnoszenia jakości pracy placówki.
To od kilku lat nowe zadanie dyrektora. Określone w rozporządzeniu jako – mierzenie jakości, potem jako diagnoza. Obowiązkiem dyrektora jest więc diagnozowanie pracy placówki w jej różnych obszarach, aby stwierdzić jak jest, jakie są efekty pracy i jakie zmiany wprowadzać w celu podnoszenia jakości . Należy więc wdrożyć nauczycieli do diagnozowania własnej pracy i wyciagania wniosków. Swoboda działań nauczycieli i dyrektora musi więc podlegać diagnozie, aby nie dopuścić do błędów. Nietrudno się domyśleć, że ten obszar pracy oczekuje od dyrektora zupełnie nowych kompetencji.
Jak widać z przytoczonych przykładów (a można ich mnożyć) współczesny dyrektor musi różnić się od tradycyjnego dyrektora szkoły.
Kim jest menedżer? Przytoczę tu definicję L. Gawreckiego „Menedżer – to kierownik samodzielnie i twórczo, a jednocześnie sprawnie i efektywnie – w ramach szerokiej kompetencji – zarządzający instytucją, czyli dyrektor profesjonalny”.
W definicji tej zawarte są cechy działań menedżerskich – samodzielne, twórcze, sprawne i efektywne.Połączenie tych czterech elementów tworzy właściwie pojęte działanie menedżerskie. Uwaga -samodzielne – nie oznacza działania w pojedynkę, lecz chodzi tu o własne pomysły, własną wizję, własne decyzje no i………..odpowiedzalność.
Wszystkim dyrektorom, życzę sukcesów w realizacji menedżerskich pomysłów.
Z dyrektorskim pozdrowieniem
Małgorzata Ostrowska
Zapraszam również do zabierania głosu w komentarzach. Chętnie wymienię doświadczenia.
