Przez cały czas toczą się dyskusje na temat zmian w szkolnictwie muzycznym.
Popieram tu propozycję Macieja Marciniaka1 który twierdzi, że nie kształcimy w najbardziej pożądanym przez rynek pracy kierunku. Proponuje więc właściwe rozpoznanie talentu i zdolności uczniów, a potem kształcenie ich w dwóch grupach. Grupa pierwsza to najbardziej predysponowani do roli solisty – dla nich należy opracować taki program, który rozwinie ich zdolności twórcze, umiejętności wykonawcze oraz osobowościowe. Drugą grupę uczniów należałoby kształcić w kierunku muzykowania zespołowego. Zdaniem Marciniaka uczeń czego innego uczy się w szkole, a czego innego oczekuje się od niego w pracy zawodowej. I tak np. kształcimy solistów, a nie przygotowujemy ich właściwie do pracy w zespole. Zaproponowany przez Marciniaka sposób kształcenia byłby zgodny z indywidualnymi zdolnościami uczniów i potrzebami środowiska.
Potrzebę zmian w sposobie kształcenia w polskim szkolnictwie muzycznym potwierdza Piotr Lachert.2 Przedstawia pomysł rozdzielenia nauczania wybitnie uzdolnionych – przyszłych wirtuozów od pozostałych uczniów. Postuluje, aby stworzyć inny sposób kształcenia dla tych grup uczniów.
Również Stanisław Olędzki.3 dokonuje pewnych podsumowań i ocen szkolnictwa muzycznego. Przedstawia szereg propozycji m. in.
-
Zwiększenie wymiaru godzin z głównego przedmiotu zawodowego – w stopniu analogicznym do przedmiotów specjalistycznych w programach profilowanych liceów ogólnokształcących – do 4 godzin w klasach I-V szkół stopnia średniego, a w klasach dyplomowych do 5 godzin.
-
Wprowadzenie w liceach muzycznych – jako przedmiotu obowiązkowego – „historii sztuki z elementami wychowania plastycznego”
-
Zintegrowanie przedmiotów „kształcenie słuchu” i „zasady muzyki” w klasach I i II PSM II st.
-
Powrócenie do dwóch jednostek lekcyjnych tygodniowo przeznaczonych na przedmiot „zespół kameralny”.
-
Zwiększenie do trzech godzin tygodniowo przedmiotu „kształcenie słuchu” w klasach dyplomowych.
-
Wprowadzenie nowego przedmiotu – „ergonomia zawodu muzyka”.
Moje przemyślenia i propozycje zmian w kształceniu muzycznym idą w kilku kierunkach.
-
Zmiany w kształceniu muzycznym na pierwszym etapie kształcenia.
– dwóch uczniów na lekcji instrumentu w klasie pierwszej, (brak możliwości koncentracji uwagi dziecka przez tak długi czas, zmęczona ręka, utrzymanie 6 – latka 30 min w jednej pozycji jest niezgodne z psychologią). Duże korzyści również finansowe.
-
Przesunięcie czasu podjęcia decyzji wyboru instrumentu , lub przynajmniej dać możliwość zmiany instrumentu np. po roku czasu.
-
Przygotowanie nauczycieli kształcenia słuchu, rytmiki, instrumentu do pracy z małym dzieckiem – metody prowadzenia zajęć, umiejętności dziecka.
-
Szeroko pojęta korelacja międzyprzedmiotowa – na pierwszym etapie kształcenia np. treści z nauczania zintegrowanego połączyć z rytmiką, kształceniem słuchu.
-
W starszych klasach również korelacja międzyprzedmiotowa.
-
Zróżnicować poziomy kształcenia. Tworzyć grupy umuzykalniające i o wybitnych zdolnościach muzycznych.
-
Szkoły muzyczne – szkołami artystycznymi. Poszerzenie oferty szkoły o działania dydaktyczne i wychowawcze, np. z możliwością wykorzystania umiejętności dziecka w grze na instrumencie lub zajęciach ruchowych. Wspólczesna pedagogika muzyczna wymaga od nauczycieli przekazywania nie tylko wartości muzyczno – artystycznych, lecz również nakazuje kształtowanie pełnej osobowości człowieka.
-
Umożliwienie uczniom gry na drugim instrumencie, ewentualnie zmiany instrumentu, przesunięcie terminu decyzji wyboru instrumentu.
-
Większe wykorzystanie umiejętności dziecka. Umożliwienie gry w zespołach, wspólnego lub indywidualnego muzykowania.
-
W początkowym okresie nauki gry na instrumencie perfekcjonizm wykonawczy powinien ustąpić miejsca fazie zainteresowania i rozbudzenia muzycznego.
Mam nadzieję, że wyniki przeprowadzonych przeze mnie badań zostaną w sposób praktyczny wykorzystane w szkołach, zainspirują do wprowadzenia zmian i przyczynią się do podniesienia jakości pracy szkół muzycznych.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
1 Marciniak M., „Niektóre aspekty nowoczesnej szkoły muzycznej” W: Kwartalnik Polskiej Sekcji ISME Warszawa 2000.
2 Lachert P. : O polskiej pianistyce: kilka pytań i odpowiedzi” W: Ruch Muzyczny nr 3/2001
3 Olędzki St. : „Szkoły muzyczne w przededniu reform”. W: Ruch Muzyczny nr 1/1999